De Naam

De Naam Tijdens een receptie bij gelegenheid van de overdracht van de functie van Hoofdkrijgsmachtaalmoezenier kwam ik in gesprek met de vlootrabbijn en een humanistisch raadsman. De humanistisch raadsman was verontwaardigd vanwege een zinsnede uit Psalm 14: De dwazen beweren: er is geen God! Daarop raakten we in gesprek over De Naam; wie of wat is God? Mijn antwoord was met verwijzing naar de rabbijn: spreek De Naam niet uit, laat ook een voorstelling ervan los en heb ontzag voor de Schepper en Schepping. Daar wilde de humanist niet van weten. Hij was boos. De rabbijn vroeg: gelooft u dan niet in een hogere morele macht? Het antwoord was: ik geloof in de mens die zelfstandig kan denken. Daarop ontspon zich een discussie over mens en zelfstandigheid en over het wonder van de schepping en de evolutieleer. Verwijzend naar Paus Johannes Paulus II die de mens fenomenologisch aanschouwde en zich daarbij keerde tegen de in zijn ogen beperkte natuurwetenschappelijke visie op de mens probeerde ik dat de mens en het leven uit meer ontstaan zijn dan alleen aminozuren, heliumgas en zuurstof. De werkelijkheid kan eenvoudigweg niet tot (deeldomeinen van) natuurwetenschap gereduceerd worden. Wij ontstijgen de fysica en noemen dat ook terecht metafysica. Laten we daarom De Naam uit eerbied en ontzag en uit Zijn meelevendheid en meegaandheid niet meer noemen. Zijn alomvattendheid omvat meer dan de onuitsprekelijke vierletterige naam; het tetragrammaton ineffabile. Hij die met ons is, Hij die zal zijn, de God van Abraham, Isaac en Jacob staat gelijk aan de Kosmos, de Schepping en gaat eraan vooraf en eraan voorbij, het is metafysisch en het is meer dan energie en licht om natuurwetenschappelijk te blijven. Want ook natuurwetenschappers weten soms niet of zij de materie of energie in de vorm van licht en geluid als deeltjes of golven voor moeten stellen. Laten we daarom De Naam eerbiedigen en niet meer noemen, dan kan ieder zijn of haar invulling aan De Naam geven, ook een humanistisch raadsman. Vermeldenswaardig is het dat De Naam in oude drukken ook altijd typografisch bijzonder vormgegeven wordt: in Griekstalige Bijbels werd De Naam gedrukt in afwijkend Hebreeuws kwadraatschrift; in oude Nederlandse Bijbels werd De Naam vaak gedrukt in afwijkend fractuurschrift, het Gotisch schrift. Ouderwets misschien, maar wel heel mooi.